ROWEREM WOKÓŁ GMINY TURAWA - Szlakiem drewnianych kościółków
Trasa nr 3: Szlakiem drewnianych kościółków (36,6 km)
Wycieczka w mniej znane i uczęszczane tereny gminy Turawa. Na trasie czekają nas piękne przyrodniczo Lasy-Stobrawsko-Turawskie oraz malowniczo położone stawy rybne w Marszałkach. Nie zabraknie też cichych i pięknych wiosek, pełnych zabytkowych domów wiejskich. Najcenniejsze zabytki na trasie to drewniane kościółki w Zakrzowie Turawskim i Bierdzanach.
CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE
Turawa
Historia Turawy sięga średniowiecza, jednak we wczesnych latach znana była jako Byczyna. Nazwa oczywiście pochodziła od dużej liczby byków i krów wypasanych na okolicznych łąkach. Nazwa Turawa pojawiła się dopiero w 1562 roku. Początkowo Turawa nie była samodzielną miejscowością i należała do obszaru Kotorza Wielkiego. Samodzielność zyskała dopiero w XVIII wieku za sprawą ówczesnych właścicieli tych terenów, rodu von Gaschinów. Dziś to prężnie rozwijająca się stolica gminy. Jej okolice są najchętniej odwiedzanymi terenami turystycznymi w pobliżu Opola. Przede wszystkim ze względu na liczne akweny wodne z plażami i ośrodkami wypoczynkowymi.
Pałac w Turawie
Pałac w stylu barokowym został wzniesiony w połowie XVIII w. dla pana tamtejszych dóbr, Martina Scholza von Loewenckorna. Do dziś dobrze zachowały się dekorowane w stylu neorokokowym wnętrza z piękną salą balową. W 1937 roku ostatni właściciele zamku przekazali go na sierociniec. Do niedawna istniał tu dom dziecka. Pałac nie jest udostępniony do zwiedzania, można go tylko zobaczyć z zewnątrz.
Ścieżka edukacyjna Nadleśnictwa Turawa
Niewielki park w centrum Turawy, przy zabytkowej leśniczówce Nadleśnictwa Turawa. W parku zgromadzono ciekawe drzewa i krzewy. Jest też kilka tablic edukacyjnych oraz ławek, na których możemy odpocząć w cieniu drzew.
Zapora na Małej Panwi
Ulokowana jest przy wylocie Małej Panwi z Jeziora Turawskiego, niedaleko centrum Turawy. Zapora ma 13 metrów wysokości i działa przy niej niewielka elektrownia wodna o mocy 1,2 MW
Jeziora Turawskie
Choć kojarzone są z największym z jezior, w rzeczywistości są to aż cztery różne akweny – Jezioro Turawskie Duże, Jezioro Średnie, Jezioro Małe i nieco oddalone Jezioro Srebrne. Największy zbiornik powstał w latach 30-tych XX wieku na dobrach hrabiego Hubertusa. Sztuczny zbiornik na Małej Panwi miał chronić Opole przed powodzią, ale także pełnić funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne. Hrabia, aby uzyskać zgodę na jego budowę, musiał spotkać się z Adolfem Hitlerem. Jezioro powstało w 1938 roku. Konieczne było zalanie dwóch wiosek, których mieszkańcy zostali przesiedleni do nowych domków w stylu pruskim w Ligocie Turawskiej i Zakrzowie Turawskim. Zbiornik ma 24 km2 powierzchni i 13 m. głębokości. Nad całym kompleksem Jezior Turawskich znaleźć można liczne plaże, ośrodki wypoczynkowe, hotele, punkty gastronomiczne, przystanie żeglarskie, wypożyczalnie sprzętu wodnego i wiele innych atrakcji.
Lasy Stobrawsko-Turawskie
Obszar chronionego krajobrazu, lasy występujące w gminach: Ozimek, Turawa, Chrząstowice, Murów, Popielów, Łubniany. Są one pozostałością Puszczy Śląskiej. Znajdziemy tu bory wilgotne, mieszane i świeże z przewagą drzewostanu sosny. Występuje tu kilka florystycznych rezerwatów przyrody.
Głaz pamiątkowy Ligocki
Głaz znajduje się przy zielonym szlaku rowerowym Turawa – Bierdzany. Postawiono go tutaj w 29 października 1923 roku w 25 rocznicę ważnego wydarzenia. Nie ma jasności, o które z dwóch wydarzeń związanych z tą datą chodzi. Pierwsze to 25 rocznica śmierci hrabiego Karla von Garnier, właściciela Turawy który w pobliżu miejsca ustawienia głazu doznał udaru mózgu i zmarł rok później. Drugie wydarzenie to 25 rocznica objęcia Turawy przez jego syna – Hubertusa. Na głazie znajduje się napis „Dem Schützer des Waldes”, co znaczy „opiekunowi lasu”. Na jego tle widać zatarte już popiersie – nie wiadomo, Karla czy Hubertusa.
Stawy Marszałki
Kilka stawów hodowlanych położonych przy zielonym szlaku rowerowym z Turawy do Bierdzan, Dobre miejsce do obserwacji ptaków wodnych.
Zabytkowy drewniany kościół św. Jadwigi w Bierdzanach
Zbudowano go w 1711 r. w stylu barokowym. Oryginalne wnętrze zachowało się w dobrym stanie do dziś. Podczas renowacji kościoła w 1961 r. na ścianach kościoła odkryto przepiękne polichromie ze scenami biblijnymi. Jedna z nich ma tytuł „Śmierć bierdzańska”. Tuż obok kościoła stoi rzeźba jego patronki, św. Jadwigi, która w ręku trzyma model kościoła.
Ligota Turawska
Jedna z najpiękniejszych wiosek gminy Turawa. Pierwsze wzmianki o Ligocie pochodzą z 1363 roku. W jej wschodniej części znajduje się osiedle zabytkowych domków pruskich, w których osiedlono część mieszkańców z terenów zalanych podczas tworzenia Jeziora Turawskiego. Warto tu również odwiedzić Wiejską Izbę Regionalną prezentującą stare archiwalia i przedmioty codziennego użytku. W centrum wioski stoi kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1936 roku.
Zakrzów Turawski
Wioska leżąca w gminie Turawa, o której pierwsze wzmianki pojawiają się w 1593 roku. Na północnym skraju wioski stoi piękny drewnianym kościół św. Piotra i Pawła wraz z zabytkowym cmentarzem. Świątynię o konstrukcji zrębowej zbudowano w 1759 roku. Tuż obok przy ulicy prowadzącej do centrum wioski stoją zabytkowe domków pruskich, w których osiedlono część mieszkańców z terenów zalanych podczas tworzenia Jeziora Turawskiego.
Stawy w Biestrzynniku
Kilkanaście stawów znajdujących się w przysiółku Poliwoda na skraju Lasów Stobrawsko-Turawskich. Część z nich to łowiska wędkarskie. Niektóre to stawy hodowlane. Nad największym ze stawów postawiono liczne pomosty wędkarskie, również dla niepełnosprawnych oraz wiatę piknikową. Funkcjonuje tu również dzikie, niestrzeżone kąpielisko.
Ujście Libawy do Małej Panwi
To najdziksze wybrzeża Jeziora Turawskiego, pełne gęstych zarośli i ukrytych w nich dzikich plaż, Najprościej dojechać tu z Dylaków, kierując się w stronę lasu i skręcając za leśnym mostkiem na Libawie w lewo.
Pomnik przyrody – najstarszy dąb bezszypułkowy w Polsce
Piękny dąb często pomijany przez turystów odwiedzających Turawę. Stoi przy drodze pomiędzy Turawą a promenadą spacerową nad jeziorem, po jej lewej stronie.
PRZEBIEG TRASY
TURAWA, (ul. Opolska – ul. Świerkowa – ul. Lipowa - Marszałki) – ZIELONY SZLAK ROWEROWY – STAWY MARSZAŁKI - ZIELONY SZLAK ROWEROWY – BIERDZANY (ul. Szkolna – kościół św. Jadwigi – ul. Szkolna) – droga wojewódzka nr 463 – LIGOTA TURAWSKA –ZAKRZÓW TURAWSKI (ul. Kościelna – ul. Opolska) – CZARNY SZLAK ROWEROWY – BIESTRZYNNIK-POLIWODA – NIEBIESKI SZLAK ROWEROWY – BIESTRZYNNIK (ul. Dobrodzieńska – ul. 1 Maja – ul. Leśna – ul. Dylakowska) – DYLAKI (ul. Biestrzyńska – ul. Szymona – leśny mostek na Libawie) – CZERWONY SZLAK ROWEROWY – JEZIORO DUŻE, PROMENADA / UL. BIWAKOWA – TURAWA (ul. Świerkowa – ul. Opolska – Plac von Garnier)
Wycieczkę rozpoczynamy w centrum Turawy, przy Placu von Garnier. Kierujemy się na północ, ul. Opolską, która prowadzi nad promenadę nad Jeziorem Turawskim. Za mostem na Małej Panwi i zakrętem jedziemy drogą dla samochodów ok. 700 m i skręcamy łagodnie w lewo, w ul. Lipową, którą biegnie zielony szlak rowerowy. Mijamy zabudowania przysiółka Marszałki i wjeżdżamy do lasu przy parkingu leśnym z wiatą turystyczną. Od tej pory jedziemy asfaltową drogą z wieloma ubytkami aż do samych Bierdzan. Dwa kilometry dalej mijamy stawy rybne Marszałki, które rozłożyły się po obu stronach drogi. Po kolejnych dwóch kilometrach mijamy z prawej strony głaz pamiątkowy z 1923 roku. Jedziemy dalej zielonym szlakiem jeszcze 3,5 km i dojeżdżamy do drogi wojewódzkiej nr 463. Skręcamy w lewo i dojeżdżamy do centrum Bierdzan, gdzie stoi zabytkowy, drewniany kościół św. Jadwigi.
Z Bierdzan wracamy tą samą drogą, którą przyjechaliśmy. Alternatywna trasa czarnym szlakiem rowerowym została opisana poniżej. Drogą wojewódzką nr 463 dojeżdżamy do Ligoty Turawskiej. Tu warto zatrzymać się na dłużej i zobaczyć zabytkowe osiedle domków pruskich oraz niezwykle malowniczą główną ulicę wioski. Można też zajrzeć to tutejszej Izby Regionalnej. Za Ligotą skręcamy łagodnie w lewo w pierwszą, szeroką drogę szutrową. Docieramy nią do Zakrzowa Turawskiego, na początku którego mijamy zabytkowy drewniany kościół św. Piotra i Pawła i osiedle domków pruskich. Dojeżdżamy do centrum wioski i przy stawku, na głównym skrzyżowaniu skręcamy w prawo. Zaraz potem skręcamy łagodnie w lewo, zjeżdżając z głównej drogi zgodnie z czarnym szlakiem. Dobrze utrzymaną, szutrową drogą wjeżdżamy po chwili do lasu, za którym dojeżdżamy do Biestrzynnika-Poliwody. Tu, zaraz po wyjeździe z lasu możemy odpocząć na parkingu przy wiacie turystycznej. Naprzeciw niej stoi stary dąb – pomnik przyrody.
W dalszą drogę ruszamy niebieskim szlakiem rowerowym. Na pierwszym zakręcie, pośród drzew ukryta jest malownicza kapliczka św. Floriana. Dalej przejeżdżamy drogą wzdłuż stawów, na których znajdują się łowiska oraz dzikie kąpielisko. Dojeżdżamy do centrum Biestrzynnika. Od razu skręcamy w lewo, w ul. 1 Maja i w prawo w ul. Leśną. Na następnym skrzyżowaniu jedziemy prosto, w ul. Dylakowską, która doprowadzi nas do Dylaków. W Dylakach przejeżdżamy prosto przez drogę wojewódzką nr 463. Jedziemy cały czas ul. Szymona, która pod lasem zakręca w prawo. Od tej pory jedziemy czerwonym szlakiem rowerowym, który będzie nam towarzyszył do końca wycieczki. Jedziemy skrajem lasu do ul. Szkolnej. Tu skręcamy w lewo i od razu w prawo. Po chwili przejeżdżamy przez mostek na malowniczej rzeczce Libawie. Jeśli zboczymy z trasy w lewo za mostkiem, dojedziemy do ujścia rzeczki do jeziora. Jadąc cały czas prosto czerwonym szlakiem rowerowym, mijamy po prawej stronie piękne łąki na skraju Dylaków i tuż za nimi skręcamy w lewo i wjeżdżamy w głąb lasu. Jedziemy ok. 1 km, pokonując dwa zakręty w prawo i podjeżdżając pod niewielką górkę. Dojeżdżamy do skrzyżowania z asfaltową drogą, na którym skręcamy w lewo i po chwili na rozwidleniu skręcamy w prawo, omijając główną drogę pomiędzy ośrodkami wypoczynkowymi i domkami letniskowymi. Po chwili droga meandruje po mniej zabudowanych terenach i dociera do głównej promenady spacerowej nad Jeziorem Dużym. Czerwony szlak rowerowy na jej początku skręca w prawo i od razu w lewo, prowadząc mniej zatłoczoną ul. Biwakową, równoległą do promenady. Na jej końcu skręcamy w prawo i po chwili dojeżdżamy do głównej drogi gminnej, prowadzącej nad jezioro. Tu skręcamy w lewo. Możemy pojechać szosą dla samochodów lub skręcić wcześniej w polną drogę prowadzącą na wał jeziora. Obydwie drogi prowadzą nas do domków letniskowych w Rybaczówce. Za Rybaczówką jedziemy dalej wzdłuż brzegu jeziora do zapory na Małej Panwi. Za nią skręcamy w prawo, w ul. Ogrodową, którą dojeżdżamy do centrum Turawy, gdzie kończymy wycieczkę.
Do pobrania mapy tras rowerowych na nawigację:
Turawa 03 - Szlakiem drewnianych kościółków.gpx (79,63KB)
Turawa 03 B - Bierdzany - Zakrzów Turawski czarnym szlakiem rowerowym.gpx (10,14KB)
opis trasy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob
